25.10.06

Organische vormgeving


Organische Architectuur Bij organische architectuur gaat het om gebouwen die vanaf de eerste steen op een natuurlijke manier tot stand zijn gekomen. De gebouwen passen in hun omgeving. In extreme gevallen lijken de gebouwen echt op planten en dieren die uit zichzelf groeien en met hun omgeving versmelten.
De antroposofische stroming koos in de jaren tien en twintig van de twintigste eeuw voor de expressionistische bouwkunst. De filosoof van de antroposofische beweging Rudolf Steiner nam het organisch bouwen als uitgangspunt voor zijn instituut, het Goetheanum in Dornach vlakbij Bazel (het eerste uit 1913-1920, het tweede voltooid in 1928). Een gebouw moest groeien en niet puur rationeel opgezet zijn. Een rechte hoek van negentig graden was dodelijk voor de gevoelswereld van de gebruiker, hij zou hem kunnen verkillen. Kleuren en vormen zouden van grote invloed zijn op zijn stemming en zelfs op het functioneren van de maatschappij. Antroposofische gebouwen volgden dan ook programma's waarin hoeken van negentig graden vermeden werden en speciale kleurenschema's bedacht werden om de gemoedstoestand van de gebruiker in een zo harmonisch mogelijke staat te brengen.
In Nederland ontwikkelde zich in de jaren '10 de expressionistische baksteenarchitectuur De Amsterdamse School. Deze werd gekenmerkt door een organische vormgeving, fraai metselwerk, gestileerde bas-reliëfs, witgeschilderde ramen met horizontale roedenverdeling.


De organische architectuur is in contrast met het nog steeds levendige functionalisme en De Stijl een bouwkunst die de mens centraal stelt en die niet slechts functioneel is, maar ook aan het gevoel en de verbeelding appelleert. Bij het Functionalisme of zakelijkheid werd juist het denken het uitgangspunt: hoe wordt een gebouw gebruikt, wat zijn de handigste vormen? Al vroeg in de CIAM debatten had Le Corbusier tegenover het radicale functionalisme (Stam, Teige, Meyer) de stelling verdedigd dat esthetiek een fundamenteel menselijke functie is. Dat is een stellingname die na de Tweede Wereldoorlog - in de context van ideologische onderkoeling en formele verschraling van de moderne architectuur - door bijv. Van Eyck in woord en gebouw verder is gedemonstreerd en onderbouwd.
Toen er aan het einde van de twintigste eeuw steeds meer aandacht kwam voor natuur en milieu, werd het ook duidelijk dat de organische architectuur in de eenentwintigste eeuw op de een of andere manier weer zou opbloeien in plaats van te verdwijnen.
Architectenbureau Alberts & Van Huut heeft behoorlijk wat spraakmakende gebouwen gerealiseerd. De hoofdkantoren van de ING en de Gasunie zijn illustratief. Ook in de gezondheidszorg is Alberts & Van Huut actief. Het kinderpsychiatrisch ziekenhuis in Alkmaar komt onder meer van de tekentafels van dit Architectenbureau. In deze nieuwsbrief de visie van Max van Huut op landschap, stedenbouw en architectuur.


De ontwerpwijze van Alberts Van Huut wordt de organische architectuur genoemd. Van Huut hierover: ¨Mensen worden beïnvloed door hun omgeving. Ze worden niet alleen gevoed door organisch voedsel, maar ook door geluid en visuele vibraties. Zonder dat we ons daarvan bewust zijn, bepaalt de omgeving sterk ons wezen. Met dit als uitgangspunt is het voor de hand liggend dat architectuur een bepalende rol speelt in het leven. Hoe, en wat we bouwen is een uitdrukking van ons mens- en wereldbeeld. Kubusactige vormen bepalen in sterke mate onze rationele ontwikkeling. Lossere, vrijere vormen, de zogenoemde organische vormen, doen vriendelijker en harmonischer aan. Deze vormen bepalen in sterke mate onze intuïtieve ontwikkeling. In landschap, stedenbouw en architectuur zullen we deze ontwikkeling steeds meer waarnemen. In plaats van de eeuwenoude overheersende rechte hoek, zouden er in de nabije toekomst wel eens veel meer creatievere, organische vormen kunnen komen.¨
zie ook 'Organische-architectuur werkt bevrijdend'

1 opmerking:

Unknown zei

een nieuwe website voor antroposofie werd recentelijk gelanceerd:

www.anthros.net

veel plezier met uw bezoek!

de Antros.net crew